Lalakon Éman Turi Basa Jaman DI di Pagerageung (Bagéan 2)


Dititah Balanja

SANGGEUSNA pindah ka kandang jaga, kahirupan lumangsung kawas sasari. Bray beurang kabéh laliar néangan pangupa jiwa. Anu dagang, anu nyawah, anu ngebon, ari isuk-isuk téh riab kalaluar ti kandang jaga, bari saméméhna di lebah lawang digaradahan heula, bisi aya anu nyulundupkeun dahareun atawa bahan poko keur nyokong gorombolan. Dalah anu tani gé sasatna dipahing pisan mawa bekel, najan ukur sangu timbel sakeupeul. Méméh dur magrib, bring baralik deui ka kandang jaga. Da ari peuting mah lawangna ditutup.

Dina hiji poé, asana poé Minggu, kuring ku indung dititah ngala suluh. Teu talangké, léos indit ka leuweung. Sanggeus nepi, tuluy ngumpulkeun suluh pangpung. Teu jauh teuing asana harita ngapruk téh. Ngan meureun geus kitu kuduna, sabot keur jongjon narokan suluh di nu bala, teu kanyahoan norojol jalma tiluan. Bajuna pulas héjo, sirahna dibengker beureum. Teg baé sangkaan goréng.

“Héh, ka dieu manéh!” tanya anu saurang, teugeug. “Bisa manéh balanja?”

Bingung lain meueus-meueusan ditanya kitu téh. Lamun nyebut teu bisa, bahaya. Ari nyebut bisa, nya rék kumaha pilakueun, da sidik apan di lawang jaga téh pamariksaan sakitu ketatna. Mun kapanggih ku tentara tangtu cilaka.

“Tiasa.” Teu burung pok kitu, sanggeus ngahuleng sakeudeung. Erongan téh supaya gancang bisa ingkah ti dinya.

“Yeuh, duitna. Meuli asin, meuli béas, roko ….”

Sanggeus diomat-omatan kudu balik deui, kuring tuluy ngagedig bari ngeupeul duit 7.500 rupia. Kaitung gedé jaman harita mah duit sakitu téh, da pangaji béas sakilo gé teu nepi ka lima rupia. Anjog ka imah, suluh ditunda. Ka indung mah teu ieuh pupulih lamun kuring “dititipan” duit ku urang gunung.

Sanggeus mikir sawatara lila, bari kebek ku kabingung, éta duit téh kabéh dibalanjakeun kana pangabutuh sorangan. Sakainget wé. Malah baju gé meuli dobel. Sawaréh dibeulikeun kana buku tulis, da harita téh sakola kénéh di SR.

“Ujang, nya ti saha boga duit?” indung nanya semu panasaran.

“Ah, aya wé nu méré,” pok téh ngabohong.

Ti samet harita kuring teu wani deui ngalanto ka leuweung.

Tapi saterusna bet kalah beuki teu tenang. Pangpangna sieun kanyahoan ku mata-mata yén kuring ngagelapkeun duit DI. Enya, ku sangkaan mah éta urang gunung anu tiluan téh urang lembur kénéh. Najan kuring teu nyaho saha ari maranéhna, tapi itu mah kana apaleunana ka kuring. Sahenteuna apaleun ari ka kolot kuring mah.

Ku lantaran teu weléh diriringkangan ku kahariwang, antukna ari wayah peuting téh indung sok diungsikeun ka imah gedong anu témbokna wedel. Ari kuring sorangan saré téh sakaparan-paran. Malah sakapeung mah tibang nyelempét dina kandang domba. Cul wé imah butut mah dilurkeun.

Koléksi foto IPPHOS.

Antara taun 1953 nepi ka 1956, serangan DI ka Pagerageung téh bisa disebutkeun teu pati motah teuing. Malah sakapeung mah katangén yén dar-dér-dor bedil téh tibang keur miceun salasah wungkul, da di tempat séjén aya pasukan anu ngaranjah ka rahayat. Anu inget kénéh téh toko bogana Mang Wihatma. Nepi ka bures sagala dirampid, ka botan-asin-roko teu kaliwat milu digubug. Bray beurang, katara urutna awur-awuran di jalan. Da horéng toko anu diranjah téh lain hiji-dua.

Ingon-ingon gé, utamana domba jeung embé, tara nepi ka ngari. Malah sok dilékék didinya kénéh. Sabot meumeujeuhna ramé témbakan (harita geus jadi OKD), kungsi nangénan gorombolan keur lumpat bari mamanggul embé paéh. Naha da bari ngaderegdeg téh ari leungeunna mah bisaeun kénéh ngabekaskeun bedil, sakitu dina tonggongna sirah embé aplék-aplékan.

Enya, sanajan sakuriling lembur Pagerageung téh dipager gedég, ari aya serangan mah angger wé dobrak. Sakitu gedég téh remen dikandelan deui, tug ka aya kana tujuh lapisna. Lamun peutingna tas aya serangan, pager anu jebol téh sok geuwat ditambal deui.

Aya deui kajadian séjén anu kuring inget kénéh. Duka taun sabaraha, poho deui. Nu sidik harita téh can jadi OKD. Di Pagerageung aya pintonan réog. Jelema tumplek ti mana mendi. Kuring gé harita milu lalajo bari dagang suuk, teu pati jauh ti tempat pintonan. Taya kajadian nanaon. Ngan lila ti lila, bet asa loba jalma tingkulinting semu nyurigakeun. Keur mah teu wawuh, katurug-turug réngkak katut pélététna rada béda. Di antarana aya anu meuli suuk dagangan kuring. Loba pisan, asana nepi ka lima welas ketip. Tuluy baé didalahar jeung batur-baturna.

Aya meureun heuleut satengah jam. Keur jongjon lalajo bobodoran, ana beledug téh sora bedil. Nu lalajo jeung nu keur maén réog bubar katawuran. Kuring ogé tuluy ngajrét. Belecet lumpat mapay solokan, tuluy nyumput di imah gedong. Duit mah nyao ka mana. Suuk meunang nganjuk gé cul wé ditinggalkeun. Beurangna kadéngé béja, aya sawatara warga anu maot katémbak. 



Nyambung ka: 

Lalakon Éman Turi Basa Jaman DI di Pagerageung (Bagéan 3)

Bagéan saméméhna:

Lalakon Éman Turi Basa Jaman DI di Pagerageung (Bagéan 1)




Posting Komentar

0 Komentar